Tatry zimą – piękne ale i niebezpieczne. Jakie są najczęstsze zagrożenia?
Tatry to najwyższe pasmo górskie w łańcuchu Karpat i najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. W celu ochrony majestatycznego piękna tych gór, objęto jest ochroną poprzez ustanowienia na ich obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego (zarówno po polskiej, jak i słowackiej stronie gór). Ponadto Tatry przynależą do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Bezdyskusyjna atrakcyjność wysokogórskiej części Tatr z roku na rok przyciąga coraz więcej amatorów wspinaczki, sportów zimowych i zapierających dech w piersiach widoków. Chcesz poznać Tatry zimą? Zrób to rozsądnie! Śnieżnobiałe stoki i szczyty zachwycają swoją urodą, ale mogą również być śmiertelnie niebezpieczne! Z jakimi zagrożeniami może przyjść nam się zmierzyć zimą w Tatrach? O czym należy bezwzględnie pamiętać wybierając się zimą w wysokie góry?
Zagrożenia w Tatrach – co może się wydarzyć?
Tatry zimą są bezdyskusyjnie piękna! Należy jednak pamiętać, że zima jest najtrudniejszym sezonem do zdobywania górskich szczytów oraz uprawiania amatorskiej i mniej lub bardziej zaawansowanej turystyki górskiej.
Z jakimi potencjalnymi zagrożeniami możemy mieć do czynienia?
Gwałtowna zmiana warunków atmosferycznych / załamanie pogody
Każde wyjście w góry powinno być poprzedzone szczegółową analizą warunków pogodowych (więcej szczegółów znajdziecie niżej). Należy mieć jednak świadomość, że nawet najdokładniejsza, numeryczna prognoza pogody może się nie sprawdzić! Załamania pogody, czyli gwałtowne pogorszenie się warunków atmosferycznych jest najczęściej wymieniane jako najpoważniejsze zagrożenie w Tatrach.
Zagrożenie lawinowe
Lawina śnieżna to, obok gwałtownych załamań pogody, największe zagrożenie w wysokich górach, wiążące się z wysokim ryzykiem dla zdrowia i życia człowieka. Ryzyko wystąpienia lawiny jest większe na stokach stromych (żleby są naturalnymi torami dla lawin), w czasie opadów atmosferycznych połączonych z silnym wiatrem oraz podczas skoków temperatury (np. pierwszego od dłuższego czasu ciepłego i słonecznego dnia). Przed wyjściem w góry należy obowiązkowo sprawdzić informacje o zagrożeniach lawinowych na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, które podaje TOPR. Skala zagrożenia lawinowego jest 5-stopniowa – informacje o aktualnym stopniu zagrożenia lawinowego ogłaszane są na tablicach informacyjnych (w punktach wejściowych na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego, w schroniskach) oraz na stronach tpn.pl i topr.pl.
Niska temperatura i wiatr
Wychodząc w Tatry, należy nastawić się, że będzie zimno i wietrznie! Połączenie tych dwóch czynników wymaga od odpowiedzialnego turysty przygotowania odpowiedniej odzieży i akcesoriów oraz zabezpieczenia nieosłoniętych części twarzy kremem, co pozwoli mu skutecznie ograniczyć ryzyko związane z wychłodzeniem organizmu i odmrożeniami. Ponadto silny wiatr może utrudniać przemieszczanie się. Jest również odpowiedzialny za powstawanie potencjalnie niebezpiecznych zasp i nawisów na graniach.
Oblodzenie
Białe góry to nie tylko pięknie skrzący się w słońcu śnieg, ale również mnóstwo oblodzeń, które mogą nie być widoczne na przysłowiowy pierwszy rzut oka. Ryzyko wystąpienia oblodzeń jest podwyższone na przełomie jesieni i zimy (wynika to przede wszystkim ze zmiennych temperatur – od ujemnych do dodatnich oraz opadów atmosferycznych – deszczu i deszczu ze śniegiem), a także podczas bezśnieżnych zim. Do poruszania się zimą nawet po łatwych szlakach Tatr – należy mieć odpowiedni sprzęt (np. raki, czekany) i umiejętnie z niego korzystać.
Gęsta mgła i słabo widoczne szlaki
Mgła jest zjawiskiem pogodowym, które może znacząco lub całkowicie ograniczyć widoczność w górach, utrudniając lub uniemożliwiając orientację w terenie i określenie własnego położenia. W gęstej mgle, która zlewa się ze śniegiem, możemy: nie widzieć oznaczeń szlaków, stracić z oczu lub nie móc dostrzec żadnych punktów odniesienia, pomylić kierunek marszu czy błędnie ocenić stromiznę podejścia. W takiej sytuacji łatwo o śmiertelnie niebezpieczne zabłądzenie. W góry powinniśmy wychodzić wyposażeni w kompas, mapę i urządzenie GPS, które są niezastąpione zarówno podczas mgły, jak i wtedy, gdy szlaki są nie przetarte (np. po obfitych opadach śniegu), a oznaczenia niewidoczne.
Komfortowe apartamenty w Zakopanem w dobrych cenach – zakopaneapartamenty.net.pl
Bezpieczna zima w górach – najważniejsze zasady
Planując wyjście w góry – mierz zamiary na siły, nie odwrotnie! Dostosuj cel do swoich umiejętności, wiedzy i doświadczenia. Zaplanuj dokładnie nie tylko trasę, ale również godzinę, o której musisz zawrócić, by zejść z gór przed zmrokiem. Konieczne jest również odpowiednie nastawienie i pełna gotowość do podejmowania decyzji o przerwaniu wyjścia (np. w razie nagłego załamania pogody, pogorszenia samopoczucia, jakichkolwiek dolegliwości) oraz szybkim powrocie np. do najbliższego schroniska.
Bez względu na nasz poziom zaawansowania i doświadczenie oraz cel, który sobie wyznaczymy – skrupulatnie przeanalizuj prognozę pogody dla danego obszaru o informacje o zagrożeniu lawinowym. Nie wystarczy jednak oglądnięcie prognozy pogody w wieczornym wydaniu programu informacyjnego! To powinna być maksymalnie szczegółowa i precyzyjna, numeryczna prognoza pogody, z której korzysta m.in. TOPR. Prognozę pogody należy sprawdzać i aktualizować również podczas wędrówki / wspinaczki, bo warunki pogodowe w Tatrach mogą nagle i gwałtownie się zmienić!
Do zimowego wyjścia w góry, zarówno rekreacyjnego, jak i sportowego, niezbędna jest oczywiście odpowiednia odzież, wyposażenie i sprzęt. W zimie, nawet najniższe partie ośnieżonych Tatr wymagają porządnego przygotowania! Przed wyjściem na szlak należy również właściwie zabezpieczyć swój telefon, upewnić się, że bateria jest w pełni naładowana (najlepiej dodatkowo zabrać powerbank), mieć zapisany numer alarmowy TOPR (985 lub 601 100 300), a opcjonalnie również zainstalowaną aplikację RATUNEK.
Rada na koniec? Piękno Tatr zdecydowanie lepiej podziwiać w towarzystwie! Samotne wyprawy w góry są zdecydowanie bardziej ryzykowne niż wyjścia w mniejszych lub większych grupach.
źródło zdjęć: pixabay.com